Ptasia grypa – zasady bioasekuracji

PTASIA GRYPA (influenza ptaków) - to wirusowa choroba zakaźna występująca głównie u ptaków, wywołana przez typ A wirusa grypy, który należy do rodziny Orthomyxoviridae, rodzaju Influenzavirus A. Choroba atakuje wszystkie gatunki ptaków wolno żyjących i domowych powodując największe straty wśród kur i indyków.

Ze względów praktycznych i celów administracyjnego zwalczania wyróżniamy grypę ptaków o wysokiej zjadliwości (HPAI) i niskiej zjadliwości (LPAI). Choroba w formie HPAI i LPAI H5 i H7 jest zwalczana z urzędu.

ŹRÓDŁA ZAKAŻENIA - bezobjawowymi nosicielami wirusa ptasiej grypy są migrujące ptaki wodne, zwłaszcza dzikie kaczki i łabędzie. Rozprzestrzenianie wirusa może następować również poprzez zanieczyszczoną paszę, wodę, nawóz, sprzęt, środki transportu i człowieka (ubranie, obuwie).

 Wirus ptasiej grypy w zależności od warunków może przeżyć:

• w środowisku kurnika - do 5 tygodni,
• w kale - do 35 dni w temp. 4°C i 7 dni w temp. 20°C,
• w wodzie (stawy, jeziora) w temp. 22°C - przez 4 dni, w temp. 0°C - 30 dni,
• w tuszkach drobiu w temp. pokojowej - kilka dni, w temp. lodówki - nawet do 30 dni,
• może utrzymywać się w produktach mięsnych, ale niszczy go obróbka termiczna (smażenie gotowanie).

Wirus jest wrażliwy na powszechnie stosowane środki dezynfekcyjne.

OBJAWY KLINICZNE GRYPY PTAKÓW - są mało charakterystyczne i zróżnicowane w zależności od zjadliwości szczepu wirusa wywołującego chorobę, gatunku i wieku ptaków oraz warunków środowiskowych.

Głównymi objawami klinicznymi wysoce zjadliwej grypy ptaków u drobiu jest:

• zwiększona śmiertelność,
• znaczący spadek pobierania paszy i wody,
• objawy nerwowe takie jak: drgawki, skręty szyi, paraliż nóg i skrzydeł, niezborność ruchów,
• duszności, trudności z oddychaniem,
• nagły spadek nieśności, miękkie skorupy jaj,
• zasinienie, obrzęk grzebienia i korali,
• silne łzawienie, kichanie, obrzęk zatok podoczodołowych,
• biegunka.

Padnięcia ptaków mogą być nagłe, bez widocznych objawów zakażenia. Śmiertelność może dochodzić do 100 %. Przy zakażeniu wirusem grypy o niskiej zjadliwości mogą wystąpić łagodne objawy ze strony: układu oddechowego, zmniejszona produkcja jaj u niosek, osłabienie, gorączka, depresja oraz biegunka.

ZAGROŻENIE DLA LUDZI - jeżeli są przestrzegane zasady higieny to ptasia grypa nie stanowi dużego zagrożenia dla ludzi. Wirusy wywołujące grypę ptaków są bardzo wrażliwe na wysoką temperaturę (wirus ginie w temperaturze 70⁰C), dlatego nie ma podstaw do uznania, by możliwe było zakażenie ludzi w drodze konsumpcji mięsa i produktów drobiowych poddanych obróbce termicznej (m.in. jaj). Jednakże, osoby mające bezpośredni kontakt z podejrzanym o zakażenie i zakażonym drobiem lub zwłokami takich ptaków, powinny stosować odpowiednie środki zapobiegawcze (np. stosowanie odzieży ochronnej) i informować służbę zdrowia, jeśli zaobserwują u siebie jakiekolwiek zmiany w stanie zdrowia wskazujące na chorobę grypopodobną.

ZGŁASZANIE WYSTĄPIENIA CHOROBY U DROBIU - każde podejrzenie wystąpienia ptasiej grypy powinno być niezwłocznie zgłoszone do odpowiednich osób i instytucji (lekarz weterynarii prywatnej praktyki, powiatowy lekarz weterynarii, wójt/burmistrz/prezydent miasta).

BIOASEKURACJA to ochrona fermy przed wystąpieniem czynników chorobotwórczych.

Hodowcy drobiu powinni zachowywać szczególną ostrożność i stosować odpowiednie środki bioasekuracji minimalizujące ryzyko przeniesienia wirusa grypy ptaków do gospodarstwa, w szczególności:

1. Zabezpieczyć budynki, wybiegi, miejsca przechowywania pasz oraz miejsca karmienia i pojenia przed dostępem dzikich ptaków oraz ich odchodami.
2. Nie karmić i nie poić drobiu na zewnątrz budynków inwentarskich.
3. Do pojenia drobiu nie wykorzystywać wody ze zbiorników wodnych i rzek, do których mają dostęp dzikie ptaki.
4. Wyłożyć maty dezynfekcyjne w wejściach i wyjściach z budynków inwentarskich oraz przy wjazdach i wyjazdach z gospodarstwa oraz utrzymywać je w stanie zapewniającym skuteczne działanie środka dezynfekcyjnego.
5. Stosować odzież i obuwie ochronne, przeznaczone wyłącznie do wykonywania czynności związanych z obsługą drobiu.
6. Stosować zasady higieny osobistej, w tym mycia i dezynfekcji rąk przed każdym wejściem i wyjściem do i z budynków inwentarskich.
7. Używać oczyszczonego i odkażonego sprzętu i narzędzi.
8. Zabezpieczyć przed dostępem dzikiego ptactwa  słomę, która będzie wykorzystywana jako ściółka.
9. Do obsługi drobiu nie zatrudniać pracowników posiadających własny drób.
10. Osoby, które w ciągu ostatnich 72 godzin uczestniczyły w polowaniu na ptaki łowne nie powinny wykonywać czynności związanych z obsługą drobiu.
11. Na teren gospodarstwa utrzymującego drób nie można wnosić (przywozić) zwłok dzikich ptaków lub tusz ptaków łownych.
12. Należy dokonywać codziennego przeglądu stad drobiu wraz z prowadzeniem dokumentacji zawierającejw szczególności informacje na temat liczby padłych ptaków, spadku pobierania paszy lub nieśności.

Aktualne informacje dotyczące grypy ptaków znajdują się na stronach internetowych: www.wetgiw.gov.pl oraz www.wiw.bip.lodz.pl.

Halina Abramowicz