W ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej 2023-2027 wprowadzono 5 ekoschematów. Realizują one cele środowiskowe i klimatyczne dotyczące łagodzenia zmiany klimatu, wspierania zrównoważonego rozwoju i ochrony zasobów naturalnych, takich jak woda, gleba i powietrze oraz ochrony bioróżnorodności. Praktyki te są dobrowolne dla rolnika i dodatkowo płatne w ramach wsparcia bezpośredniego. Poniżej opiszemy pokrótce ich wymogi:

1. Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi:

Ekoschemat obejmuje 8 praktyk rolniczych przyczyniających się do ochrony powierzchni gleby, sekwestracji węgla, optymalizacji nawożenia. Działania te objęte są systemem punktowym, w tym za przyznany 1 pkt przyjmuje się stawkę ok. 100zł dopłaty (za 2023 rok 103,56zł). Warunkiem ubiegania się o przyznanie płatności w ramach tego ekoschematu jest uzyskanie minimalnej liczby punktów stanowiącej iloczyn:

- 25% powierzchni użytków rolnych w gospodarstwie oraz

- 5 pkt przyznawanych za hektar.

 

Przykład: gospodarstwo o powierzchni 10ha aby otrzymać płatność z tytułu tego ekoschematu powinno uzyskać 12,5 pkt, ponieważ:

25% x 10 ha = 2,5ha

2,5 ha x 5pkt/ha = 12,5 pkt.

 

Prezentacja tych praktyk:

1. Ekstensywne użytkowanie TUZ z obsadą zwierząt

1) Obsada zwierząt trawożernych w gospodarstwie wynosi co najmniej 0,3 DJP/ha TUZ i maksymalnie 2 DJP/ha TUZ w okresie wegetacyjnym roślin 1 kwietnia 30 września.

2) Zakaz przeorywania TUZ w okresie realizacji ekoschematu.

Pamiętaj! Oświadczenie o wyrażeniu zgody na przyznanie płatności z uwzględnieniem zwierząt, będących w posiadaniu małżonka – w przypadku, gdy do wyliczenia liczby DJP rolnik zgłasza zwierzęta będące w posiadaniu małżonka.​ - wzór ARIMR

Oświadczenie o posiadanych zwierzętach z gatunków: alpaka, daniel, jeleń szlachetny, lama, osioł i muł powinno być dostarczone w terminie do dn. 7 października roku, w którym rolnik wnioskuje o przyznanie płatności w ramach tej praktyki.

Liczba Punktów 5

 

2. Międzyplony ozime / Wsiewki śródplonowe

Obowiązki w ramach praktyki:

a) dokonanie siewu międzyplonów ozimych w terminie od dnia 1 lipca do dnia 1 października i utrzymanie ich co najmniej do 15 lutego roku następującego

b) dopuszcza się ich mulczowanie po 15 listopada, nie stosuje się środków ochrony roślin , albo 

c) utrzymanie wsiewki co najmniej do wysiewu kolejnej uprawy w plonie głównym lub przez co najmniej 8 tygodni od dnia zbioru uprawy w plonie głównym w roku; nie stosuje się środków ochrony roślin.

Międzyplon taki stanowią mieszanki roślin utworzone z co najmniej dwóch gatunków roślin ozimych lub jarych z następujących grup  (z wyłączeniem mieszanek z dwóch gatunków zbóż):

- zboża

- oleiste

- pastewne

- bobowate drobnoasienne

- bobowate grubonasienne

- miododajne.

Pamiętaj! Oświadczenie o dacie zbioru uprawy w plonie głównym powinno być dostarczone do ARiMR w terminie 7 dni od dnia zbioru uprawy głównej w przypadku, gdy rolnik realizuje praktykę wsiewki.

Międzyplony ozime nie mogą stanowić uprawy głównej w kolejnym roku.

Taka sama roślina, która była zadeklarowana w ramach tej praktyki może być jednak plonem głównym w kolejnym roku, jeżeli została ona wysiana po usunięciu międzyplonu.

Liczba Punktów 5

3a. Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia (GO i TUZ) lub

3b. Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia (GO i TUZ) z wapnowaniem

Obowiązki w ramach praktyki:

a) wykonanie chemicznej analizy gleby w zakresie zasobności w składniki pokarmowe P, K i Mg oraz pH – ważność badania 4 lat od dnia ich wykonania,

b) opracowanie planu nawozowego określającego dawki składników pokarmowych N, P, K i Mg oraz potrzeby wapnowania

c) prowadzenie rejestru zabiegów agrotechnicznych

Dokumenty obowiązkowe w gospodarstwie

1) Wyniki analiza gleby

2) Plan nawożenia

3) Rejestr zabiegów agrotechnicznych - wzór ARIMR

Wsparcie w wariancie podstawowym jest przyznawane jeżeli rolnik:

Sporządzi plan nawozowy (określający dawki składników pokarmowych: N, P, K i Mg oraz potrzeby wapnowania):

- na piśmie lub przy użyciu narzędzia INTER-NAW lub innego narzędzia do opracowania planu nawozowego

- w oparciu o bilans azotu oraz chemiczną analizę gleby w zakresie zasobności w składniki pokarmowe P, K i Mg oraz pH wykonywana w laboratorium wykonującym badania agrochemiczne gleb w oparciu o próbki gleby pobrane zgodnie z normą  w zakresie pobierania próbek gleby do badań agrochemicznych gleby z poszczególnych działek rolnych położonych na gruntach ornych i trwałych użytkach rolnych

- w terminie 25 dni od dnia w którym upływa termin składania wniosków o przyznanie płatności lub d dnia 30 września danego roku (w przypadku upraw wysiewanych w roku złożenia wniosku, o ile tych powierzchni nie obejmował plan sporządzany w terminie 25 dni);

-  odniesieniu do wszystkich powierzchni gruntów ornych i trwałych użytków rolnych w gospodarstwie będących w posiadaniu rolnika,  z wyjątkiem powierzchni gruntów, do których rolnik ubiega się o płatności do:

Obszarów z roślinami miododajnymi, chyba że do tych gruntów zostanie przygotowany do dnia 31 sierpnia albo

- Integrowanej produkcji roślin, albo

- Wieloletnich pasów kwietnych (interwencja rolno-środowiskowo-klimatyczna), również w przypadku realizacji zobowiązania rolno-rodowiskowego-klimatycznego w ramach tego wariantu;

Rolnik powinien przestrzegać opracowanego planu nawozowego, z tym że dopuszczalne jest stosowanie niższych dawek nawozów niż w Planie oraz powinien prowadzić rejestr zabiegów agrotechnicznych na formularzu opracowanym przez ARiMR.

Termin dla dokumentów przechowywanych w gospodarstwie

1) Przed dniem sporządzenia planu

2) Rośliny ozime do 30 września

Rośliny jare do 25 dni zakończenia składania wniosków o płatności bezpośrednie

3) Od dnia I zabiegu nawożenia

Liczba Punktów 1

 

3b. Opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia (GO i TUZ) z wapnowaniem

Dodatkowe informacje do praktyki:

W ramach wariantu z wapnowaniem rolnik zobowiązany jest posiadać Imienny dokument poświadczający zakup nawozów wapniowych zakupionych w roku składania wniosku lub roku poprzedzającym. Obowiązkiem rolnika w wariancie z wapnowaniem jest dokonanie wapnowania gleby.

Pamiętaj! Oświadczenie, o nie otrzymaniu decyzji z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w sprawie przyznania dofinansowania na zakup nawozu  wapniowego.

Termin złożenia w ARIMR - 25 dni od dnia, w którym upływa termin składania wniosków o przyznanie płatność

Liczba Punktów 3

 

4.Zróżnicowana struktura upraw

Wsparcie w ramach tej praktyki przyznawane jest jeżeli rolnik w gospodarstwie na gruntach orych będących w jego posiadaniu, prowadzi co najmniej trzy różne uprawy, przy czym:

- udział głównej uprawy w strukturze zasiewów nie może przekroczyć 65% i udział trzeciej lub w przypadku większej liczby upraw, łącznie trzeciej i kolejnych upraw nie może być mniejszy niż 10%;

- co najmniej 20% w strukturze zasiewów stanowią: uprawy z gatunków roślin mających pozytywny wpływ na bilans glebowej materii organicznej (wymienione w wykazie nr 1), przy czym w przypadku mieszanek bobowatych ze zbożami, zboża nie mogą być dominujące w mieszance oraz

- udział zbóż w strukturze zasiewów nie może przekroczyć 65% oraz

- udział upraw mających ujemny pływ na bilans materii organicznej nie może przekroczyć 30%

Pamiętaj! W przypadku uprawy rzepaku począwszy od 2024 roku słomę po zbiorze plonu głównego rozdrabnia się i miesza z glebą lub przyoruje.

Liczba Punktów 3

 

5. Wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji

Wsparcie jest przyznawane do powierzchni gruntów ornych, jeśli rolnik wymiesza obornik, pomiot ptasi lub produkt pofermentacyjny z glebą maksymalnie w terminie 12 godzin od jego aplikacji.

W przypadku, gdy rolnik na potrzeby realizacji praktyki nabył obornik, pomiot ptasi lub produkt pofermentacyjny, jest obowiązany posiadać imienny dokument potwierdzający ich zakup lub nabycie.

W praktyce uwzględnia się także stosowanie nawozu w formie granulatu.

Pamiętaj! Potwierdzeniem realizacji praktyki jest przesłanie zdjęć geotagowanych z wykorzystaniem aplikacji udostępnionej przez ARiMR lub złożenie oświadczenia o wykonaniu praktyki do ARiMR (wzór ARiMR) w terminie 14 dni od dnia wywiezienia obornika, lecz nie później niż do dnia 7 listopada lub nie później niż 14 dni od dnia złożenia wniosku w przypadku realizowania praktyki przed dniem złożenia wniosku o przyznanie płatności lub przed dniem 15 marca.

Rolnicy składający oświadczenia zobowiązani są do prowadzenia rejestru zabiegów agrotechnicznych – wzór ARiMR.

Liczba punktów 2

 

6. Stosowanie nawozów naturalnych płynnych innymi metodami niż rozbryzgowo (GO i TUZ)

Wsparcie jest przyznawane do powierzchni gruntów ornych i trwałych użytków zielonych, jeśli rolnik zastosuje nawozy płynne lub produkty pofermentacyjne innymi metodami niż rozbryzgowo.

W przypadku, gdy rolnik na potrzeby realizacji praktyki nabył nawóz naturalny płynny lub produkt pofermentacyjny, jest obowiązany posiadać imienny dokument potwierdzający ich zakup lub nabycie.

Pamiętaj! Potwierdzeniem realizacji praktyki jest przesłanie zdjęć geotagowanych z wykorzystaniem aplikacji udostępnionej przez ARiMR lub złożenie oświadczenia o wykonaniu praktyki do ARiMR (wzór ARiMR) w terminie 14 dni od dnia zrealizowania praktyki, jeżeli była ona realizowana po dniu, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności i nie później niż do dnia 7 listopada w roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności, albo

- w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności, jeżeli praktyka była zrealizowana, przed dniem złożenia tego wniosku o przyznanie płatności lub przed dniem 15 marca.

Rolnicy składający oświadczenia zobowiązani są do prowadzenia rejestru zabiegów agrotechnicznych – wzór ARiMR.

Liczba punktów 3

 

7. Uproszczone systemy uprawy

Wsparcie w ramach praktyki jest przyznawanie do powierzchni gruntów ornych, z wyjątkiem gruntów ornych, na których jest prowadzona uprawa zerowa lub na których są uprawiane trawy lub inne zielne rośliny pastewne, jeżeli rolnik:

a) prowadzi uprawę roślin w formie uprawy konserwującej bezorkowej, w tym uprawy pasowej (strip-till), poprzez:

– wykonywanie zabiegów uprawowych z odstąpieniem od uprawy płużnej w zespole uprawek pożniwnych i przedsiewnych w roku, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności,

– pozostawianie na polu po zbiorze uprawy w plonie głównym całości resztek pożniwnych w formie mulczu,

b) prowadzi rejestr zabiegów agrotechnicznych na formularzu opracowanym przez ARiMR i udostępnionym na jej stronie internetowej.

Dopuszcza się zebranie złomy z gruntu zadeklarowanego do tej praktyki, jako plonu ubocznego.

Powyższe wymagania dotyczą roku kalendarzowego, w którym został złożony wniosek o przyznanie płatności.

W ramach praktyki wymagane jest prowadzenie rejestru zabiegów agrotechnicznych - wzór ARIMR

Od dnia 1 zabiegu (1 stycznia )

Liczba punktów 4

 

8. Wymieszanie słomy z glebą

Wsparcie w ramach praktyki jest przyznawane do powierzchni gruntów ornych, jeżeli rolni:

- rozdrobni całą słomę po zbiorze plonu głównego i wymiesza ją z glebą lub ją przyorze,

- prowadzi rejestr zabiegów agrotechnicznych na formularzu opracowanym przez ARiMR

Pamiętaj! Za słomę uznaje się pozostałe po oddzieleniu ziarna lub nasion suche źdźbła, łodygi, liście, plewy, łuszczyny i strączyny dojrzałych roślin uprawnych zbożowych, w tym kukurydzy, a także zbóż rzekomych, w tym gryki, szarłatu i komosy oraz dojrzałych roślin uprawnych oleistych, bobowatych, facelii i traw nasiennych.

Od 2024 roku w przypadku rozdrobnienia lub wymieszania z glebą słomy pozostałej po zbiorze rzepaku- na tej samej powierzchni nie łączy się realizacji praktyki Zróżnicowana struktura upraw z praktyką Wymieszanie słomy z glebą.

W ramach praktyki wymagane jest prowadzenie rejestru zabiegów agrotechnicznych od dnia 1 zabiegu - wzór ARIMR

Liczba punktów 2

 

1. Obszary z roślinami miododajnymi

Wsparcie w ramach ekoschematu jest przyznawane jeżeli rolnik:

- utworzy obszar z roślinami miododajnymi przez wysiew mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin miododajnych z listy nr 1 i 2 z ty że roślina z wykazu 1 musi być dominującą.  

- do 31 sierpnia na tych gruntach nie prowadzi produkcji rolnej, z wyjątkiem prowadzenia pasiek, w tym nie prowadzi wypasu i koszenia oraz nie stosuje nawozów i środków ochrony roślin.

Uwaga! Powierzchnia obszarów roślin miododajnych zgłoszonych jako realizacja normy GAEC 8 nie kwalifikuje się do przyznania płatności do obszarów z roślinami miododajnymi.

Szacowana stawka ok. 269,21 EUR/ha.

 

1. Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych

Wsparcie obejmuje zalane lub podtopione działki z TUZ, przy czym zalanie lub podtopienie rozumiane są jako stan wysycenia profilu glebowego wodą na poziomie przynajmniej 80% przez co najmniej 12 następujących po sobie dni w okresie od dnia 1 maja do dnia 30 września.

Uwaga! Rolnik nie wykazuje we wniosku konkretnych działek, które mogą być zalane lub podtopione, a jedynie zaznacza chęć ubiegania się o tę płatność. Informacje o wystąpieniu zalania lub podtopienia na określonych powierzchniach TUZ przekazywane są przez Instytut Nawożenia i Gleboznawstwa do ARiMR do dnia 2 października na podstawie danych satelitarnych.

Szacowana stawka ok. 63,15 EUR/ha.

 

1. Prowadzenie Integrowana Produkcja Roślin

Wsparcie do Integrowanej Produkcji Roślin jest przyzanwane do – gruntów rnych, na których rolnik prowadzi uprawy zgodnie z metodykami IP pod nadzorem podmiotu certyfikującego oraz

- do powierzchni trwałych użytków zielonych odpowiadającej im powierzchni upraw prowadzonych w systemie IP

- jeżeli rolnik zachowa w danym roku kalendarzowym wszystkie posiadane w gospodarstwie TUZ

- nie jest przyznawane do powierzchni trwałych użytków zielonych wrażliwych pod względem środowiskowym określonych w ramach normy GAEC 9, która zakazuje przekształcania lub zaorywania TUZ wyznaczonych jako wrażliwe pod względem środowiskowym (cenne) na obszarach Natura 2000

Pamiętaj! Warunkiem przyznania płatności jest potwierdzenie przez podmiot certyfikujący prowadzenia przez rolnika upraw zgodnie z metodykami IP w odniesieniu do każdej działki. Zgodnie z zapisami ustawy o środkach ochrony roślin – płatność może być wypłacona jedynie rolnikom z wykazu producentów, którzy spełniają wymagania IP. Podmioty certyfikujące przekazują wykaz do ARiMR w terminie do 30 września każdego roku.

Szacowana stawka ok. 292,13 EUR/ha.

 

1. Biologiczna ochrona upraw

Wsparcie w ramach ekoschemtau jest przyznawane rolnikowi:

- do powierzchni upraw trwałych lub (i) gruntów ornych lub (i) zadrzewionej w systemie rolno-leśnym, jeżlei w ramach tego systemu są uprawiane tylko drzewa owocowe na trwałych użytkach zielonych;

- za stosowanie zabiegu ochrony upraw wyłącznie przy użyciu zarejestrowanego środka ochrony roślin zawierającego mikroorganizmy jako substancje czynne, zgodnie z zawartymi w etykiecie wymaganiami producenta;

- jeżeli prowadzi na formularzu opracowanym przez ARiMR rejestr zabiegów agrotechnicznych – wzór ARiMR

- jeżeli złoży do ARiMR za pomocą systemu teleinformatycznego albo kierownikowi BP ARiMR do dnia 30 września

- imienny dokument potwierdzający zakup środka ochrony roślin albo inny imienny dokument potwierdzający jego nabycie, w których wskazano jaki środek ochrony roślin został nabyty oraz jego ilość

- rejestr zabiegów agrotechnicznych.

 

Uwaga! Preparat należy stosować zgodnie z etykietą. 

Przeprowadzenie zabiegu chemicznym środkiem ochrony roślin dopuszczone jest w przypadku gdy eliminacja danego agrofaga za pomocą zastosowanego mikrobiologicznego środka ochrony roślin okaże się nieskuteczna.

Szacowana stawka ok. 89,89 EUR/ha.

 

 

Anna Walas

Na podstawie materiałów Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi

 

 

Obowiązki i terminy składania oświadczeń w roku 2024 w ramach realizacji poszczególnych praktyk w Ekoschematach z 2023 roku.

W Planie Strategicznym dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 przewidziano szereg instrumentów wsparcia beneficjentów promujących praktyki rolnicze korzystne dla środowiska, klimatu i dobrostanu zwierząt, w tym obowiązkowe do wdrożenia przez państwo ale dobrowolne dla rolnika ekoschematów, które są realizowane w ramach płatności bezpośrednich. Wielu Rolników podjęło decyzję o realizacji ekoschematów, co wiązało się z  szeregiem zobowiązań w celu uzyskania dodatkowych dopłat.

W związku z zadeklarowanymi w ubiegłorocznych wnioskach o dopłaty bezpośrednie ekoschematami, musimy pamiętać wiosną 2024 roku , aby na czas złożyć oświadczenia potwierdzające realizację poszczególnych praktyk w ramach ekoschematów.

Rolnicy, którzy w 2023 roku złożyli wniosek o przyznanie płatności dobrostanowej w ramach wariantu Dobrostan opasów, a którzy nie wskazali w systemie IRZplus przeznaczenia bydła do opasu, powinni dokonać zmiany w systemie IRZplus w zakresie określenia przeznaczenia tego bydła do opasu,poprzezwybór jednego
z kierunków użytkowania: mięsno-opasowy, mleczno-opasowy lub opasowy. Rolnicy, którzy realizują praktyki podwyższające poziom dobrostanu zwierząt w ramach wariantu Dobrostan opasów zgodnie z przepisami rozporządzenia dobrostanowego, otrzymają płatność tylko do tych sztuk bydła, dla których określono  w systemie
w IRZplus przeznaczenie tego bydła do opasu.

W tabeli prezentujemy terminy składania oświadczeń w zakresie Ekoschematu Dobrostan zwierząt w ramach PS WPR 2023-2027 dla rolników realizujących poszczególne praktyki Dobrostanu zwierząt w roku 2023. Nie można zapomnieć o ich złożeniu we właściwym czasie, ponieważ skutkiem będzie brak wypłaty dodatkowej pomocy z tytułu realizacji wybranego ekoschematu.

 

 

 

 

Małgorzata Bogdańska