„Sad w sercu Polski” ma już rok. Szkolenie z zakresu pielęgnacji sadu tradycyjnego oraz szczepienia drzew owocowych, które odbyło się 6 kwietnia 2022 r. w Centrali ŁODR zs. w Bratoszewicach idealnie wpisało się w pierwszą rocznicę założenia sadu owocowego. Dla przypomnienia – 29 kwietnia 2021 r. pod hasłem „Sadzimy 100 drzew owocowych starych odmian na Święto Narodowe 3 Maja”, obok ośrodka szkoleniowego ŁODR, powstał sad z wykorzystaniem tradycyjnych odmian drzew takich gatunków jak: jabłoń, śliwa, grusza, czereśnia i wiśnia.

Licznie zgromadzonych słuchaczy oraz prelegentów serdecznie przywitał Tadeusz Morawski, zastępca dyrektora ŁODR. Szkolenie miało charakter hybrydowy (można było w nim uczestniczyć również on-line) i składało się z dwóch części: wykładowej i warsztatów praktycznych w sadzie owocowym. Głównym wykładowcą i prowadzącym warsztaty był mgr Grzegorz Hodun z Instytutu Ogrodnictwa – Państwowego Instytutu Badawczego w Skierniewicach. Współorganizatorem szkolenia była firma AGRARIUS, która rozpoczęła szkolenie wykładem nt. „Innowacyjne metody wspomagania drzew owocowych”. Przeprowadziła go dr inż. Anna Ambroszczyk, dyrektor Działu Badań i Rozwoju tej firmy. „W harmonii z naturą” to hasło, które charakteryzuje działalność AGRARIUSA i proponowane przez niego produkty dla rolnictwa, w tym i dla upraw sadowniczych. Oferta jest szeroka i obejmuje: stymulatory i preparaty wspomagające, preparaty bakteryjne, nawozy i specjalistyczne preparaty sadownicze. Prelegentka omówiła najważniejsze i innowacyjne preparaty dla upraw sadowniczych m. in.: produkt przedłużający kwitnienie drzew i krzewów owocowych oraz produkt zapobiegający przedzbiorczemu opadaniu owoców, który jednocześnie poprawia parametry jakościowe owoców oraz ich zdolność przechowalniczą.

Kolejne wykłady: „Rozmnażanie roślin sadowniczych i praktyczne jego wykorzystanie” oraz „Projektowanie i zakładanie sadów tradycyjnych” przedstawił Grzegorz Hodun. Wykładowca omówił najważniejsze aspekty związane z tworzeniem odmian, podkładek, rozmnażaniem generatywnym i wegetatywnym roślin sadowniczych. Szczegółowo zapoznał słuchaczy ze sposobami wegetatywnego rozmnażania roślin polegającymi na wykorzystaniu: szczepienia i okulizacji, okulantów, sadzonek, odrostów i kultur in vitro. Następnie omówione zostały zagadnienia, m. in.: miejsce sadu, dobór odmian, podkładek, cel nasadzeń, sposób wykorzystania owoców, wszystko po to - aby dobrze zaprojektować i założyć sad tradycyjny. I tym razem prelegent zwrócił uwagę, iż sady tradycyjne to: ochrona różnorodności biologicznej (odmiany drzew owocowych oraz organizmów zwierzęcych i roślinnych), źródło różnorodnych i zdrowych owoców (różnorodność żywności – tradycyjne odmiany posiadają całą gamę smaków i zastosowań). Sady tradycyjne to dodatkowe źródło dochodu oraz ochrona dziedzictwa: przyrodniczego, historycznego i kulturowego. Ponadto, cechą sadu założonego z odmian tradycyjnych są duże rozstawy między drzewami, jak również wysoko wyniesione korony, to powoduje, że drzewa są lepiej przewietrzane i mniej porażane przez choroby grzybowe. Również na szkodniki i przymrozki stare odmiany są bardziej odporne. Te cechy przyczyniają się, że w takich sadach często nie jest potrzebna ochrona chemicznymi środkami.

Druga część wydarzenia tj. warsztaty praktyczne ze szczepienia i okulizacji odbyły się początkowo w sali konferencyjnej, a później przeniosły się na teren sadu tradycyjnego przy ŁODR. Istnieje kilka sposobów rozmnażania drzew owocowych np. w formie szczepienia lub okulizacji na podkładce, czyli dzikiej roślinie, którą uszlachetniamy nową odmianą. Aby dobrze przeprowadzić te zabiegi, trzeba posiadać odpowiednią wiedzę i praktykę w tym zakresie, jak również posiadać odpowiedni oraz dobry sprzęt i materiały. Materiały do szczepienia drzew owocowych to: drzewo stanowiące podkładkę, zrazy odmiany szlachetnej, dobry sekator, ostry nóż, maść ogrodnicza i folia ogrodnicza do zabezpieczenia miejsc szczepionych. Okulizację przeprowadzamy w następującej kolejności: najwcześniej podkładki czereśni ptasiej, następnie: grusze, jabłonie, śliwa (ałycza) i na koniec wiśnię (antypkę). Prowadzący pokazał uczestnikom warsztatów typy szczepienia: szczepienie przez stosowanie, szczepienie przez stosowanie z nacięciem, szczepienie na przystawkę, szczepienie w klin (tzw. sarnią nóżkę), kożuchowanie i szczepienie za korę.

Wiele osób zaciekawiło jak przygotować drzewko do sadzenia i pokaz sadzenia. Dodatkowy walor spotkania tworzyły: bezpośrednia obserwacja zabiegów podczas warsztatów oraz możliwość indywidualnych konsultacji z naukowcem z Instytutu Ogrodnictwa. 

Wśród licznie zgromadzonych słuchaczy na sali konferencyjnej i przy komputerach byli: rolnicy, ogrodnicy, uczniowie szkół rolniczych, przedstawiciele jednostek certyfikujących rolnictwo ekologiczne i Integrowaną Produkcję, przedstawiciele firm przetwórczych/branżowych, pracownicy Centrów Doradztwa Rolniczego oraz doradcy ŁODR. Na szkoleniu zaszczycili swoją obecnością uczniowie i opiekunowie szkół rolniczych tj.: Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Macieja Rataja w Mieczysławowie, Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. Jadwigi Dziubińskiej w Zduńskiej Dąbrowie i Zespołu Szkół Nr 1 im. Batalionów Chłopskich w Bratoszewicach. Na szkoleniu Zespół Szkół CKR im. Macieja Rataja w Mieczysławowie reprezentował również Dominik Królak, dyrektor tej jednostki. Chcemy też podziękować pracownikom Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego, na czele z Katarzyną Krakowską, zastępcą dyrektora, za liczny i aktywny udział w wydarzeniu.

tekst: Ewa Szewczyk

zdjęcia: Adrian Jezierski