Grabia – mała nizinna rzeczka w dorzeczu Odry. Wypływa jako Grabówka z okolic Piotrkowa Trybunalskiego (wieś Dziwle), by po około 80 km leniwego meandrowania wpaść do Widawki. Ta z kolei wpływa do znacznie już większej Warty. Jej koryto rzeczne obfituje w dobrze zachowane starorzecza, wysepki, ławice piasku i skarpy. Także dolina na niektórych odcinkach ma charakter naturalny i półnaturalny.

Stwarza to warunki do rozwoju zbiorowisk roślinnych wodnych, bagiennych i ziemnowodnych. W jej obrębie występują ekstensywnie użytkowane łąki świeże i różne typy siedliskowe lasu: łęgi topolowe, wierzbowe, olszowe, jesionowe, bory sosnowe. Pod względem faunistycznym należy do najlepiej zbadanych rzek w kraju, a nawet w Europie.

Rozpoczęte w 1928 roku badania na Uniwersytecie Łódzkim trwają do dziś. Potwierdzono występowanie na tym terenie ponad 900 gatunków zwierząt, w tym 28 cennych gatunków ptaków wodno-błotnych. Mnogość siedlisk, flory i fauny zyskało miano bioróżnorodności. W celu utrzymania bogactwa przyrodniczego doliny Grabi utworzono na tym obszarze park krajobrazowy, rezerwat przyrody, obszar chronionego krajobrazu i zespoły przyrodniczo-krajobrazowe.

Najmłodszą natomiast formą ochrony jest program Natura 2000. Specjalny obszar ochrony siedlisk Grabia PLH100021 obejmuje dolinę rzeki w jej środkowym i dolnym biegu na terenie gmin: Zelów, Dłutów, Dobroń, Łask, Sędziejowice i Widawa. Łącznie to ponad 1670 ha. Największym zagrożeniem trwałości łąk nad Grabią jest całkowite zaniechanie ich użytkowania. Stąd – zapisany w planie zadań ochronnych – wymóg ich wypasu lub przynajmniej jednego koszenia w roku. A to już zadanie dla naszych rolników.

Janina Długosz
Fot.: strona www.twojaokolica.pl